Piyasada satılmakta olan çeşitli marka ve cinslerde madeni yağların hammaddesi aynıdır. Bu yağlar arasındaki farkın nedenlerinden biri de kullanılan katıkların cinsi ve miktarının farklı olmasıdır. Ham petrolden elde edilen yağlar her makinenin gereksinim duyduğu özellikleri taşıyamaz. Bir yönden uygun olan bir yağ, diğer yönden yetersiz kalabilir. En kaliteli baz yağlar bile ağır çalışma koşullarında tam yağlama ve koruma görevlerini gerçekleştiremez. Gelişmiş motorlar, baz yağların yapabileceği görevlerden daha fazlasını istemektedirler. Bu nedenle bazı kimyasal maddeler katılarak yağlar güçlendirilmekte ve özel nitelikler kazandırılmaktadır.
Yağlara istenen bazı özellikleri kazandırmak, mevcut özelliklerini geliştirmek, istenmeyen bazı özelliklerini minimuma indirmek veya yok etmek amacıyla kullanılan maddelere katık denir.
Bir yağın vazifesini tam anlamıyla yapabilmesi için bir veya birkaç katık birlikte kullanılabilir. Yağın kendi özelliklerine ilaveten katıkların birbirine zarar vermemesi ve dayanıklı olması yağın kalitesine etki eder.
Katıkların, yağlayıcının özelliklerini geliştirici nitelikleri yanında sahip olması gereken hususlar:
· Petrol esaslı üründe çözünürlüğü
· Sulu çözeltilerde çözünmezlik
· Uçuculuk
· Bozunmadan kalma dayanıklılığı
· Yağlayıcıya ilave edilen katıkların birbirine uygunluğu
· Katığın değişik oranlarda kullanılabilmesi
· Katığın yağlanan sistemin çalışma sıcaklığı limitlerinde etkin olması
Modern yağlayıcı katıkların görevleri üç ana grupta toplanır.
1- Kullanılmakta olan yağlayıcının özelliklerini kimyasal olaylara ve bozunmaya karşı korumak
2- Yanma ve yağlayıcının oksidasyon ürünlerinin zararlı etkilerinden, yağlayıcının zayıflayarak ödevini tam olarak yapmaması halinden makineyi korumak, aşınma ve korozyonu önlemek, makineye daha uzun ömür sağlamak
(Modern yağlayıcı katıkları bu ödevlerini yağlayıcının kimyasal yapısı üzerinde etkili olarak gerçekleştirir.)
3- Yağlayıcının fiziksel özelliklerini geliştirmek; değişik koşullarda yağlayıcının yağlama fonksiyonunu gerçekleştirebilmesi için gereken yeni fiziksel özellikleri yağlayıcıya kazandırmak.
Katıklar:
İki grupta toplanır.
· Yağlayıcının kimyasal yapısı üzerinde etkili olanlar
· Yağlayıcının fiziksel özelliklerine etki edenler
Kimyasal yapı üzerinde etkili olanlar
1- Oksidasyon önleyiciler
2- Korozyon önleyiciler
3- Aşınma önleyiciler
4- Deterjan – Dispersan katıklar
5- Pas önleyiciler
6- Aşırı Basınç katıkları
Fiziksel yapı üzerine etkili olanlar
1- Donma noktası düşürücüler
2- Viskozite indeksi geliştiriciler
3- Köpük önleyiciler
4- Emülsiyon yapıcı katıklar
5- Renk ve koku stabilizatörleri
6- Antiseptikler
